دادگاه صالح در دعاوی خانواده
دادگاه صالح در دعاوی خانواده : دعاوی خانواده از مهمترین و متداول ترین دعاوی مطرح شده در ایران هستند. تعیین دادگاه صالح برای دعاوی خانواده یکی از مهمترین دغدغه های قانون گذاران جوامع اسلامی بخصوص قانونگذاران جمهوری اسلامی ایران است. اینکه دادگاه صالح برای دعاوی خانوادگی کدام دادگاه است. یا به عبارت دیگر کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانواده را دارد مسئله ایست که در این مقاله به تشریح آن خواهیم پرداخت.
دعاوی خانواده
ما در ایران یک قانون داریم تحت عنوان “قانون حمایت از خانواده” در این قانون به اغلب مسائلی که در زندگی زناشویی پیش آید پرداخته می شود. و سعی شده است تا برای آن ها به درستی تعیین تکلیف شود. دعاوی خانواده از زمان عقد و نکاح تا زمان طلاق و اتمام عده و حتی بعد از آن در خصوص حضانت فرزندان و حق ملاقات با فرزندان را در بر می گیرد.
وکیل خانواده : طیف دعاوی خانواده بسیار متنوع و گسترده است. یک شخص ممکن است برای گرفتن جهزیه به این دادگاه مراجعه کند و شخص دیگر برای دریافت مهریه یا دریافت نفقه و مواردی از این قبیل اما مسئله طلاق توافقی و مهریه از مهمترین و متداول ترین مواردی هستند. که باعث می شود. تا دعاوی حقوقی در دادگاه خانواده به جریان بیفتد. البته در حال حاضر اجرای مهریه از طریق ادارات اجرای اسناد رسمی صورت می گیرد. و با رعایت شرایطی و پس از گذشت 6 ماه و انصراف در اجرای اسناد رسمی می توان از طریق دادگاه خانواده اقدام نمود.
دادگاه خانواده
با توجه به ارزش والای خانواده و حفظ حرمت این حریم مقدس لازم بود تا یک دادگاه اختصاصی برای رسیدگی به دعاوی خانواده تشکیل شود. امروزه در بسیاری از استان ها و شهرستان ها این دادگاه به صورت اختصاصی به دعاوی خانواده رسیدگی می کند.
به موجب قانون حمایت از خانواده که مصوب سال 1391 است قوه قضاییه موظف می باشد. در همه استان ها و شهرستان ها دادگاه خانواده تشکیل شود.
اما در شهرهای بسیار کوچک که میزان دعاوی هم بسیار محدود است. یا امکان دسترسی به شهرستان های بزرگ تر را دارند، این شعب تشکیل نشده است. در این شرایط دادگاه عمومی صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانواده را دارد با این حال در صورت طرح دعوی در خصوص اصل نکاح یا انحلال آن باید به نزدیک ترین دادگاه خانواده مراجعه نمایند.
دعاوی خانوادگی در صلاحیت کدام دادگاه هستند؟
اکنون به سوال اصلی مقاله باز می گردیم. در مبحث قبل تا حدی به صلاحیت دادگاه خانواده و ارتباط آن با دعاوی خانواده اشاره کردیم. اما به صلاحیت محلی دادگاه ها و شعب آن ها اشاره نشد. با توجه به مفاد قانون حمایت از خانواده، در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند. مگر در موردی که خواسته، مطالبه مهریه غیرمنقول باشد.
در واقع این یک اصل مهم در آیین دادرسی مدنی است که دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول باید در محلی که همان اموال مستقر هستند صورت گیرد. البته این مسئله صرفاً به مهریه تعلق ندارد بلکه شامل هر نوع طلبی است که در ارتباط با زندگی مشترک برای طرفین ایجاد می شود. و سبب دین می شود و این دین نیز باید از محل فروش یا انتقال اموال غیرمنقول صورت گیرد. به عنوان مثال فردی که محکوم به پرداخت نفقه شده و برای پرداخت نفقه نیز مالی به غیر از اموال غیرمنقول ندارد.
صلاحیت دادگاه خانواده
طبق قانون حمایت از خانواده موارد هجده گانه ای به عنوان محدوده صلاحیت دادگاه خانواده بیان شده اند که عبارتند از:
- نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن اعم از اینکه توسط زوج باشد یا زوجه
- نكاح دائم، موقت و اذن در نكاح که ویژه پدر یا جد پدری دختر باکره است و در سایر موارد نیازی به رعایت آن نمی باشد.
- شروط ضمن عقد نكاح که باید مورد توافق طرفین باشد در غیر این صورت به آن ها ترتیب اثر داده نمی شود.
- ازدواج مجدد و دریافت حکم آن از دادگاه برای ثبت ازدواج که نیازمند رضایت همسر اول یا حکم دادگاه مبنی بر نیاز همسر به ازدواج مجدد می باشد.
- جهيزيه اعم از اینکه همراه با سیاهه باشد یا خیر
- مهريه و مطالبه آن به صورت عندالاستطاعه و عندالامطالبه
- نفقه زوجه و اجرت المثل ايام زوجيت
- تمكين و نشوز زن و مرد در قبال یکدیگر که البته بیشتر در خصوص نشوز زن مطرح می شود. و سبب محرومیت او از دریافت نفقه می گردد.
- طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نكاح به همراه بذل مدت در نکاح موقت و انقضای آن
- حضانت و ملاقات طفل
- نسب و اثبات آن بخصوص برای اثبات تعداد ورثه
- رشد، حجر و رفع آن
- ولايت قهری، قيمومت، امور مربوط به ناظر و امين اموال محجوران و وصايت در امور مربوط به آنان
- نفقه اقارب که در خط عمود قرار دارند و افرادی به غیر از زوجه هستند.
- امور راجع به غايب مفقود الاثر
- سرپرستی كودكان بی سرپرست
- اهدای جنين
- تغيير جنسيت