کلاهبرداری

کلاهبرداری : تعریف جرم کاهبـرداری : در قانون ایران تعریف دقیقی از جرم کلاهبرداری در هیچکدام از مواد قانونی ارائه نشده است . حتی در ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری که به جرم انگاری و تعیین مجازات برای آن پرداخته نیز ، تعریفی از جرم کلاهبرداری ارائه نشده است توضیحات وکیل کلاهبرداری در ادامه…

مطابق با ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری : هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر ، وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد ، کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود .

با توجه به قانون مذکور کلاهبرداری عبارت است از : بردن مال دیگری از طریق توسل توام با سوءنیت به وسایل یا عملیات متقلبانه .

از این رو شروع به کلاهبرداری که قابل تعقیب و مجازات است ، عبارت است از توسل توام با سوءنیت به وسایل یا عملیات متقلبانه برای بردن مال دیگری .

عناصر تشکیل دهنده جرم :

عنصر قانونی :

در حقوق ایران عنصر قانونی جرم عام کلاهبـرداری ماده 1 و دو تبصره قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاو اختلاس و کلاهبرداری و در مورد کلاهبرداری خاص قوانین خاصی هستند که در مقاله ای جداگانه به اختصار به شرح آنها پرداخته ایم .

عنصر مادی :

1- رفتار فیزیکی : رفتار فیزیکی در کلاهبـرداری با فعل مثبت صورت میگیرد به این معنا که مرتکب با انجام عملیاتی متقلبانه ، قربانی را فریب و اموال او را برده . بنابراین ترک فعل و نگفتن حقیقت و عیوب کالای فروخته شده به دیگری مشمول بزه کلاهبرداری نخواهد بود .

2- مجموعه شرایط و اوضاع و احوالی که از نظر قانون موجب تحقق جرم می شود . برای تحقق جرم کلاهبرداری وجود چهار شرط ضروری است .

• متقلبانه بودن وسایلی که کلاهبردار از آنها برای اغفال دیگری استفاده می کند . وجود این شرط برای تحقق جرم از اهمیت زیادی برخوردار است و اثبات توسل متهم به وسایل متقلبانه بر عهده شاکی یا دادستان است . نکته قابل توجه در جرم کلاهبرداری این است که توسل به عملیات متقلبانه باید برای بردن مال و مقدم بر تحصیل مال باشد . به عبارت بهتر مرتکب باید با انجام دادن اعمال متقلبانه ، اموال دیگری را تصاحب کند و چنانچه مرتکب ابتدا اموال قربانی را تصاحب و پس از آن اقدام به عملیات متقلبانه به جهت عدم استرداد اموال نماید ، موضوع از شمول جرم کلاهبرداری خارج است .
• اغفال شدن و فریب خوردن قربانی که لازمه ی آن عدم آگاهی قربانی نسبت به متقلبانه بودن وسایل مورد استفاده مرتکب می باشد . به عبارت بهتر قربانی باید مال را با رضایت ، اما در نتیجه گول خوردن در اختیار مجرم قرار دهد و برای تحقق این موضوع قربانی باید از متقلبانه بودن وسایل مورد استفاده آگاهی نداشته باشد .
• انسان بودن قربانی : لزوم فریب خوردن قربانیِ جرم کلاهبرداری نشان می دهد که ارتکاب این جرم تنها علیه یک انسان قابل تصور است .
• مال برده شده متعلق به دیگری باشد .به عبارت دیگر جهت تحقق جرم کلاهبرداری مال برده شده خواه منقول یا غیر منقول باید متعلق به شخص دیگری باشد . بنابراین اگر فردی با توسل به عملیات متقلبانه مال متعلق به خود را از تصرف دیگری خارج کند ، عمل وی مشمول عنوان کلاهبرداری نخواهد بود .

3- نتیجه حاصله از رفتار متهم که با عمل مرتکب دارای رابطه علیت بوده است : با توجه به تصریح قانونگذار ، نتیجه ای که حصول آن برای محقق شدن جرم کلاهبرداری لازم است ( بردن مال دیگری ) است . بنابراین شخصی که با توسل به عملیات متقلبانه ، اقدام به تحصیل چک و اسناد و مدارکی از دیگری کند ، تا زمانی که مال دیگری به وسیله تحصیل این اموال برده نشود ، جرم کلاهبـرداری محقق نخواهد شد . البته باید اذعان نمود که در شروع به کلاهبرداری نیازی به تحقق نتیجه نیست . برای مثال شخصی که با انجام اعمال متقلبانه اقدام به اخذ چک از دیگری کرده ، تا زمانی که چک تحصیل شده به بانک ارائه و نقد نگردد ، مرتکب هنور در مرحله شروع به کلاهبرداری بوده و نتیجه حاصله از رفتار مرتکب ، که همان بردن مال دیگری است محقق نشده است .

بردن مال دیگری مستلزم تحقق دو چیز خواهد بود :

1. ورود ضرر مالی به قربانی
2. منتفع شدن کلاهبردار یا شخص مورد نظر او

مصادیق وسایل متقلبانه در کلاهبرداری

• فریب دادن مردم به وجود شرکت ها یا وزارتخانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم .
• فریب دادن مردم به داشتن اموال و اختیارات واهی .
• امیدوار کردن مردم به امور غیرواقع .
• ترساندن مردم از حوادث و پیش آمدهای غیرواقع .
• اسم یا عنوان مجعول اختیار کردن .
• سایر موارد تقلبی دیگر .