تفاوت مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری

تفاوت مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری : مسئولیت مدنی با مسئولیت کیفری ، هر چند از این لحاظ که شخص در مقابل دیگری مؤاخذه می شود ، دارای وجه مشترک است اما با مسئولیت کیفری تفاوت هایی دارد که عمده وجود تمایز این دو مسئولیت مورد اشاره قرار می گیرد :

1. هدف از مسئولیت مدنی احقاق حق ثالث و جبران ضرر وارده به دیگری است ، در صورتی که هدف از مسئولیت کیفری بر قراری نظم و حفظ آن در جامعه است .
2. حقق مسئولیت مدنی نیازمند به وجود نص خاص قانونی نیست ، در حالی که تحقق مسئولیت کیفری منوط به وجود نص خاص قانونی است که از آن به اصل قانونی بودن جرم و مجازات تعبیر می شود .
3. در مسئولیت مدنی تمام موضوع ، جبران ضرر وارده به دیگری یا احقاق حق او است ؛ بنابراین ، افراد دیگری علاوه بر مرتکب فعل زیانبار نیز می توانند ضرر وارده را جبران نمایند ، ولی در مسئولیت کیفری ، تحمل مجازات توسط شخص مجرم موضوعیت دارد و نمی شود مجازات توسط توسط شخص دیگری تحمل شود ( موضوع تحمل کیفر توسط دیگری منتفی است ) که این اصل ، به اصل شخصی بودن جرم و مجازات تعبیر شده است .
4. الزام به انجام تعهد ناشی از مسئولیت مدنی منوط به طرح دادخواست توسط زیان دیده و منوط به عدم گذشت او است در صورتی که در مسئولیت کیفری ، به صرف انجام عمل مجرمانه ، مجرم مسئول است و اجرایی شدن مسئولیت یا اعمال مجازات بر او منوط به شکایت مجنی علیه یا عدم گذشت او نیست .

تفاوت مسئولیت مدنی و مسئولیت اخلاقی

تفاوت و تمایزاتی بین مسئولیت مدنی و مسئولیت اخلاقی وجود دارد که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می شود :

1. در مسئولیت مدنی شخص در مقابل زیان دیده مسئول و پاسخگو است ولی در مسئولیت اخلاقی شخص در برابر وجدان خود و خداوند متعال نیز مسئول است .
2. تحقق مسئولیت مدنی منوط به ورود ضرر ناشی از فعل زیانبار شخص به دیگری است ولی در مسئولیت اخلاقی ، صرف عمل ناشایست و بد مسئولیت آور خواهد بود ، صرف نظر از اینکه در نتیجه عمل او خسارت یا زیانی به دیگری وارد شود یا خیر .
3. هدف از مسئولیت مدنی احقاق حق ثالث و جبران ضرر وارده به دیگری است ، در صورتی که هدف از مسئولیت اخلاقی اصلاح درون و نهاد شخص مسئول است .
4. ضمانت اجرای مسئولیت مدنی جبران ضرر وارده به دیگری است اما ضمانت اجرای مسئولیت اخلاقی عدم تکرار عمل ناشایست و جلب رضایت خالق یا وجدان آگاه شخص مرتکب است .
5. عمل مسئولیت آور در مسئولیت مدنی محدود به انجام یا عدم انجام کاری است که به دیگری ضرر وارد می نماید ، در حالی که دامنه عمل مسئولیت آور در مسئولیت اخلاقی ، فراتر از ترک یا انجام فعل است و شامل خطورات قلبی ناشایست نیز می گردد .

بدیهی است با مداقه بیشتر می توان وجوز تمایز بیشتری را بیان نمود اما به جهت پرهیز از طولانی شدن بحث ، به همین اندازه اکتفاء می گردد .

برگرفته از کتاب مسئولیت مدنی دکتر علیرضا باریکلو