وضعیت حقوقی قراردادها و معاملات

وضعیت حقوقی قراردادها و معاملات : به طور کلی وضعیت حقوقی قراردادها از 3 حالت خارج نیست که عبارتند از : صحیح ، باطل و غیر نافذ ، حکم وضعی قراردادها به موجب قانون تعیین می گردد .

حال در ذیل 3 حالت فوق را جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم .

قرارداد صحیح

قانونگذار در ماده 190 قانون مدنی شرایط اساسی صحت معامله را بیان نموده و صحت هر قراردادی را منوط به وجود چهار شرط مندرج در این ماده نموده است بنابراین چنانچه معامله ای این شروط را نداشته باشد باطل خواهد بود .

لازم به ذکر است وجود این 4 شرط برای صحت تمام عقود کافی نیست ، وجود 4 شرط مندرج در ماده 190 قانون مدنی برای هر عقدی لازم بوده ولی ممکن است کافی نباشد ، بنابراین شرایط اختصاصی هر عقدی نیز باید هنگام تنظیم آن رعایت گردد به عنوان مثال برابر ماده 778 قانون مدنی در صورتی که در عقد رهن شرط شود که مرتهن حق فروش عین مرهونه را ندارد عقد باطل است و یا مطابق ماده 348 قانون مدنی بیع چیزی که بایع قدرت بر تسلیم آن را ندارد باطل است ( همانند عقای در آسمان ) یا در عقود عینی که تسلیم و قبض شرط صحت آنهاست .

قرارداد باطل

وضعیت حقوقی قراردادها و معاملات باطل نقطه مقابل عقد صحیح است . و همانطور که پیش تر نیز گفته شد چنانچه عقدی شرایط اساسی صحت معامله ( ماده 190 قانون مدنی ) را نداشته باشد ، باطل است . مثالی که در معامله باطل می توان زد بیع فاسد است و به تعبیر قانون مدنی بیع فاسد اثری در تملک ندارد .

معامله و قرارداد غیر نافذ

برخی از حقوقدانان معامله غیر نافذ را معامله ی صحیحی که هنوز کامل نیست می دانند . وضعیت معامله غیر نافذ قابل تغییر است و ممکن است این عقد باطل گردد . بنابراین عبارت عقد ناقص می تواند عبارت مناسبی باشد .

مثالی مبتلا به این معاملات عقود فضولی هستند ، و تا زمانی که مالک معامله را تنفیذ ننموده باشد آثار حقوقی بر آن بار نمی شود .

امید شاه مرادی – مشاور حقوقی وکیل پایه یک دادگستری