مستثنیات دین چیست ؟ و شامل چه مواردی است؟

مفهوم مستثنیات دین و مواردی که شامل آن می شود با وکیل شاه مرادی : معنا و مفهوم مستثنیات دین به این قرار است که ، چنانکه محکوم علیه ، محکوم به پرداخت مبالغی در حق محکوم له شده باشد. و از پرداخت آن امتناع نماید ، محکوم له مجاز خواهد بود. وفق مقررات اموال وی را به دایره اجرا معرفی نماید. و دایره اجرا پس از توقیف و فروش آن از حاصل اموال توقیف شده طلب محکوم له را پرداخت نماید. لیکن برخی از اموال محکوم علیه غیر قابل توقیف و فروش است. به عبارت دیگر محکوم له نمی تواند در راستای اجرای حکم آنها را به دایره اجرا معرفی نماید تا از مجرای فروش آن طلب خود را وصول کند .

مستثنیات دین چیست ؟

چنانچه مدیون در مقام ایفای دین برنیاید داین حق دارد از دایره اجرا تقاضا نماید. اموال مدیون را توقیف و سپس به فروش برساند ، تا طلب خود را از بهای اموال استیفا نماید . در کنار قاعده اصلی حق طلب داین بر توقیف و فروش اموال مدیون جهت استیفای مطالبات خود ، قانون گذار توقیف و فروش برخی از اموال مدیون را در شرایط خاص ممنوع اعلام نموده که به این اموال در اصطلاح حقوقی مستثنیات دین گفته می شود. بنابراین مستثنیات دین آن دسته از اموال مدیون را گویند که برابر قانون در هنگام اجرای حکم یا قرار یا سند رسمی مشمول مقررات اجرا نبوده و توقیف نمی شود و به ضرر مالک مدیون به فروش نمی رسد .

علی الاصول ، بحث مستثنیات دین در اجرای حکم مطرح می شود. اما ممکن است توقیف در مرحله قبل از صدور حکم مثل تأمین خواسته نیز مطرح شود. در این خصوص هر چند مال بلافاصله به فروش نمی رسد. اما بعد از صدور حکم و قطعیت آن همین مال در جهت وصول محکوم به فروش خواهد رسید .

توقیف برخی از اموال مثل مسکن ، خود به خود در مرحله تأمین خواسته مشمول مستثنیات دین نیست. چرا که به صرف توقیف ، یعنی منع نقل و انتقال ؛ بدون اینکه مال از تصرف شخص خارج شود هیچ گونه ضیقی برای وی حادث نمی شود. بلکه فروش آن و خروج از تصرف وی موجبات عسر و ضیق وی را فراهم می نماید. لیکن توقیف برخی از اموال مثل ابزار کار یا آذوقه با توجه به اینکه مال را از تصرف شخص خارج می سازد. با توجه به مقررات مربوط به مستثنیات دین ممنوع است .

امید شاه مرادی – وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی