مراحل اخذ دستور موقت

برای اخذ دستور موقت چه مراحلی را باید طی کرد ؟ دستور موقت یا دادرسی فوری نوعی دادرسی استثنایی است که صرفاً در موارد خاص انجام می‌ شود و به عنوان یک رویه عادی در دادگاه ها پذیرفته نشده است. اگر دادگاه بخواهد در برخی از موارد از راه دادرسی اختصاری یا همان دادرسی عادی عمل کند. ممکن است نه تنها به نتیجه مطلوبی نرسد بلکه خسارت جبران‌ ناپذیری هم متوجه خواهان گردد. به همین علت دستور موقت یا دادرسی فوری به رسمیت شناخته شده است. تا خواهان بتواند بدون تشریفات دادرسی درخواست رسیدگی به یک دادخواست عاجل را داشته باشد. در ادامه به بررسی این موضوع و بخصوص شرح مراحل اخذ دستور موقت خواهیم پرداخت , با وکیل شاه مرادی همراه باشید…

دستور موقت به چه معناست؟

دستور موقت اقدامی است فرع بر دعوای اصلی است که از سوی دادگاه صالح برای توقیف مال، انجام عمل و یا خودداری از انجام عمل صورت می گیرد. اثر آن موقتی است و تا زمان صدور حکم یا رفع فوریت نیز ادامه دارد. قطعاً ذکر مثال در این زمینه کمک می کند تا بهتر با مفهوم دستور موقت آشنا شوید. اگر یک مادر حق حضانت طفل را داشته باشد و مانع ملاقات پدر با فرزند خود باشد. مرد نیز می تواند از دادگاه یک دستور موقت مبنی بر ملاقات طفل و دیدار با فرزند را بگیرد. بنابراین در کنار دعوی اصلی مطرح می شود و یک ارتباط نسبی با موضوع دارد. اما موضوع اصلی دعوی مطرح شده در دادگاه نمی باشد.

مقایسه دستور موقت با تأمین خواسته

همانطور که پیداست وکیل دستور موقت تا حدی شبیه به تأمین خواسته عمل می کند. اما ماهیت آن ها کاملاً بایکدیگر متفاوت است. تفاوت اصلی این موارد شامل گزینه های ذیل است :

• در دستور موقت احراز فوریت ضرورت دارد اما تأمین خواسته چنین الزامی ندارد.
• در دستور موقت قابلیت تجدیدنظر خواهی وجود دارد اما تأمین خواسته این گونه نیست.
• تأمین خواسته در خصوص مسائل مالی مطرح می شود اما دستور موقت در خصوص مسایل غیرمالی نیز مطرح می گردد.

مزیت اخذ دستور موقت از دادگاه

دستور موقت یا همان دادرسی فوری، از جمله اقداماتی است که به منظور حفظ حقوق خواهان در قانون مورد رسمیت واقع شده است. تا با صدور و اجرای آن، اجرای حکم صادره در آینده با مشکلی مواجه نشود. و حقوق خواهان در ضمن دادرسی تضییع نگردد. چرا که حجم زیاد پرونده های دادگستری و اجباراً تطویل دادرسی، ممکن است باعث گردد تا خوانده دست به اقداماتی بزند و خواهان را از دسترسی به حقوق قانونی خود محروم نماید. در نتیجه برای اینکه ذینفع (خواهان) در زمان اجرای حکم صادره از دادگاه با مشکل عدم امکان اجرای حکم مواجه نگردد می تواند تقاضای صدور دستور موقت نماید .

شرایط صدور دستور موقت

شرط اصلی صدور دستور موقت درخواست ذینفع است و دادگاه نمی تواند راساً در این زمینه مبادرت به صدور رای نماید. دستور موقت مستلزم رعایت تشریفات مندرج در آیین دادرسی مدنی نیست. و به صرف درخواست ولو شفاهی امکان صدور قرار نیز وجود خواهد داشت. که در این صورت دادگاه باید مراتب را در صورت مجلس قید نموده و به امضای درخواست کننده برساند. شرط دیگر برای صدور دستور موقت این است تعیین تکلیف آن فوریت داشته باشد.

در مراحل اخذ دستور موقت ، اگر ذینفع بخواهد آن را در قالب یک دعوی جداگانه مطرح کند باید تشریفات آیین دادرسی مدنی در خصوص دادخواست مورد نظر را رعایت نماید. اما به نظر می رسد درخواست اخذ دستور موقت فرع بر دعوی اصلی یک راه حل منطقی تر و بهتر است. نکته مهمی که در خصوص اخذ دستور موقت وجود دارد این است که قابل اعتراض نیست. در واقع خوانده در درخواست دستور موقت نمی تواند نسبت به صدور آن اعتراض نماید. البته اگر دادگاه درخواست شما را مبنی بر صدور دستور موقت رد کند. باز هم امکان اعتراض وجود نخواهد داشت. و رسیدگی به پرونده بدون صدور دستور موقت ادامه پیدا می کند .

رفع اثر از دستور موقت

دستور موقت یک حکم قطعی نیست و در شرایطی که لازم است از آن رفع اثر می گردد. این شرایط عبارتند از:

• در صورتی که درخواست کننده دستور موقت در دعوی اصلی محکوم به بی حقی شده یا قرار رد دعوی و عدم استماع صادر شود نسبت به دستور موقت نیز رفع اثر می شود.
• اگر جهتی که موجب صدور دستور موقت شده است برطرف شود دستور موقت لغو می گردد.
• اگر طرف دعوی یا خوانده دستور موقت بتواند تأمین متناسبی با موضوع دستور موقت ارائه دهد، در صورت صلاحدید دادگاه از دستور موقت رفع اثر خواهد کرد اما دادگاه در این زمینه الزامی به پذیرش تأمین ندارد.
• گزینه آخر اینکه اگر پیش از صدور قرار دستور موقت، دعوی اصلی اقامه نشده باشد، درخواست کننده حداکثر 20 روز از تاریخ صدور دستور موقت مهلت دارد. تا به دادگاه صالح مراجعه کرده و دادخواست خود را تقدیم و گواهی آن را به دادگاه صادرکننده دستور موقت تقدیم نماید. در غیر این صورت به درخواست طرف مقابل یا خوانده دستور موقت، از آن رفع اثر خواهد شد.