رای وحدت رویه چیست ؟ + نکات طلایی !!

رای وحدت رویه چیست ؟ یکی از مواردی که در زمان صدور رای در دادگاه ها مورد توجه قرار می گیرد رای وحـدت رویه نام دارد. رای وحـدت رویه ماهیتی شبه قانون دارد و همانند قوانین مندرج در کتابچه ها که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب می شوند قدرت اجرایی دارند. بنابراین قضات دادگاه ها در مواردی که ظاهر و مفاد مواد قانونی، نمی توانند در حل اختلاف میان طرفین کارساز واقع شوند به رای وحـدت رویه روی می آورند. در ادامه این مقاله به صورت تخصصی تر به بررسی این موضوع می پردازیم.

رای وحدت رویه توسط چه نهادی اتخاذ می شود؟

صدور رای وحـدت رویه توسط هیات دیوان عالی کشور صورت می گیرد. دیوان عالی کشور بالاترین مرجع قضایی کشور است که وظایف مختلفی را برعهده دارد. وظایف این مرجع عالی عبارتند از:

• هیئت عمومی شعب حقوقی به احکام اصراری دادگاه‌های تالی در موارد حقوقی رسیدگی می‌کند.
• هیئت عمومی شعب کیفری به احکام اصراری دادگاه‌های تالی کیفری در خصوص مسائل جزائی رسیدگی می‌کند.
• هیئت عمومی وحدت رویه دیوانعالی کشور نیز به منظور ایجاد وحدت رویه نسبت به آرا و احکام معارض صادره از شعب دیوانعالی کشور و احکام متناقض دادگاه‌های تالی با حضور رئیس دیوان، روسا و مستشاران کلیه شعب حقوقی و کیفری دیوان عالی کشور تشکیل می‌شود. رای صادره از سوی این هیئت برای کلیه مراجع قضائی کشور لازم الاتباع است و به اصطلاح حقوقی رای وحدت رویه نامیده می شود.

چه کسانی می توانند درخواست رای وحـدت رویه بدهند؟

طبق قانون رای وحـدت رویه به درخواست دادستان کل کشور یا رئیس دیوان عالی کشور توسط هیئت عمومی دیوان عالی کشور درخواست شده و پس از بررسی در هیات عمومی وحدت رویه دیوانعالی کشور با همین عنوان صادر می‌گردد. بنابراین قضات دادگاه های بدوی و تجدیدنظر صلاحیت درخواست صدور رای وحـدت رویه را ندارند.

تفاسیر متعدد و بعضاً متفاوتی که قضات دادگاه ها از مواد قانونی به عمل می آوردند و باعث می شود تا اختلافاتی در این زمینه صورت گیرد زمینه ساز صدور رای وحـدت رویه می باشد اما در هر صورت درخواست این رای باید از جانب رییس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور صورت گیرد.

نکات طلایی رای وحـدت رویه

• قبل از اتخاذ تصمیم نهایی در خصوص صدور رای وحـدت رویه باید دادستان کل کشور یا نماینده او در خصوص این مسئله اظهار نظر کنند.
• رای وحدت رویه براساس نظر اکثریت اعضای حاضر در جلسه هیئت عمومی دیوان عالی کشور صادر خواهد شد و لازم الاتباع است.
• آرای وحـدت رویه دیوان عالی کشور فقط به موجب قانون یا رای وحـدت رویه جدیدی که صادر شود قابل تغییر می باشند و تا آن زمان از قدرت اجرایی شبه قانون برخوردار هستند.
• رای وحـدت رویه و رای اصراری با یکدیگر متفاوت هستند. رای وحـدت رویه باید توسط دادگاه ها همانند قانون مورد توجه قرار گیرد اما رای اصراری این گونه نیست و قاضی دادگاه می تواند بنابر دلایل قانونی، برخلاف آراء اصراری مبادرت به صدور حکم نماید.
• رای صادره برای بعد از آن قدرت اجرایی دارد و نسبت به آراء قطعی بی اثر است.