نکاتی پیرامون تأمین خواسته کیفری

نکاتی پیرامون تأمین خواسته کیفری و نحوه اقدام به آن : بزه دیده می تواند ضرر و زیان های ناشی از جرم را اعم از ضرر و زیان مادی ، معنوی و ممکن الحصول را مورد مطالبه قرار دهد که به آن دعوای خصوص یا دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم می گویند ، در این خصوص شاکی باید دادخواست مربوطه را با رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی نزد دادگاه کیفری تا قبل از اعلام ختم دادرسی طرح نماید .

ممکن است به جهت طولانی شدن روند رسیدگی ضرر و زیان هایی که مورد مطالبه مدعی خصوصی است عملاً مورد تضییع یا تفریط قرار گیرد مثل اینکه متهم اموال خود را انتقال دهد یا اینکه آن مال یا اموال را از بین ببرد یا از دسترس خارج نماید که در نهایت شاکی یا مدعی خصوص نتواند به حق خود برسد ، به همین جهت قانونگذار این اجازه را به شاکی یا مدعی خصوصی داده که در ابتدای کار یعنی در مرحله تحقیقات مقدماتی تقاضایی تحت عنوان تأمین خواسته به مقام رسیدگی کننده تقدیم نماید . حال چنانچه شاکی اقدام به توقیف اموال متهم نماید ، نسبت به آن اموال دارای حق اولویت و تقدم خواهد بود . در ادامه با توضیحات وکیل کیفری همراه باشید…

تقاضای تأمین خواسته و تکلیف بازپرس به قبولی درخواست تأمین خواسته

تقاضای تأمین خواسته نزد مقام تحقیق صورت می گیرد که حسب مورد می تواند دادیار ، بازپرس یا قاضی دادگاه باشد .
اگر تقاضای تأمین خواسته مبتنی بر ادله قابل قبول باشد ، بازپرس مکلف است این تقاضا را بپذیرد و قرار تأمین خواسته صادر نماید . بنابراین قرار تأمین خواسته زمانی صادر می گردد که تقاضای شاکی مبتنی بر ادله قابل قبول باشد .
بازپرس برای صدور تأمین خواسته مستقل بوده و نیازی به اخذ موافقت دادستان ندارد .

چنانچه درخواست تأمین خواسته مورد موافقت بازپرس قرار گرفت ، قرار تأمین خواسته صادر ، ابلاغ و پس از آن اجرا می شود . ( این یک قاعده کلی است )

لازم به ذکر است در موارد فوریت بازپرس می تواند دستور اجرای قبل از ابلاغ را صادر نماید یعنی قبل از اینکه تأمین خواسته به مشتکی عنه ابلاغ گردد ، آن را اجرا نمود چرا که قانونگذار این اجازه را به بازپرس اعطاء نموده است . البته در این لازم است موضوع را به اطلاع دادستان برساند .

تأثیر خواسته شاکی در صدور تأمـین خـواسته

چنانچه خواسته شاکی عین معین باشد همان مال توقیف می شود .
اگر خواسته شاکی عین معین نباشد معادل ریالی ارزش ضرر و زیان هایی که به شاکی وارد شده ، از اموال متهم توقیف می شود .

ممکن است خواسته شاکی عین معین باشد اما توقیف آن ممکن نباشد که در این صورت معادل ضرر و زیان هایی که به شاکی وارد شده است از سایر اموال متهم توقیف خواهد شد .

آیا متهم می تواند به قرار تأمین خـواسته اعتراض نماید ؟

در پاسخ باید گفت بله متهم می تواند به قرار تأمین خواسته اعتراض نماید اما اعتراض متهم مانع از اجرای حکم نیست به عبارت دیگر تأمین خواسته فوراً اجرا می شود .

چنانچه متهم در ایران باشد ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ می تواند به قرار صادره اعتراض نماید اما چنانچه متهم خارج از کشور باشد مهلت اعتراض 30 روز خواهد بود .

مرجع اعتراض به تأمین خواسته کجاست ؟

چنانچه تأمین خواسته کیفری در دادسرا صادر شده باشد ، دادگاه بدوی صالح به رسیدگی به اصل جرم به این اعتراض رسیدگی خواهد نمود .
چنانچه این قرار توسط دادگاه صادر شده باشد ، قابل اعتراض نخواهد بود .

چنانچه ثالثی به قرار تأمین خواسته اعتراض داشته باشد تکلیف چیست ؟

در این صورت اعتراض باید در دادگاه های حقوقی مطرح شود که در این مورد محاکم حقوقی مطابق با مقررات اجرای احکام مدنی به این اعتراض رسیدگی خواهند نمود .

پس از اینکه تأمین خواسته مورد اجرا قرار می گیرد لازم است شاکی خواسته خود را در قالب دادخواست ظرف مهلت قانونی تقدیم دادگاه صالح نماید در غیر اینصورت به تقاضای متهم از این تأمین رفع اثر می گردد .

مهلت قانونی در آیین دادرسی مدنی تا قبل از ختم دادرسی و مهلت 10 روزه است که در مبحث تأمین خواسته حقوقی به تفصیل توضیح داده شده است .

معمولاً در رویه بدین شکل است که چنانچه اموال متهم توقیف گردد ، بازپرس در اخذ تأمین کیفری سختگیری کمتری خواهد نمود و فی الواقع این موضوع در صدور تأمین کیفری مد نظر قرار می گیرد .

اگر در پرونده جزایی به هر کیفیت مختومه گردد به فرض مثال قرار منع تعقیب ، قرار موقوفی تعقیب و … صادر گردد ، در این حالت از قرار تأمین خواسته رفع اثر می گردد .

در اجرای تأمین خواسته نمی توان از فعالیتهای تولیدی ، خدماتی و کشاورزی جلوگیری نمود و هدف از وضع چنین قوانینی حمایت از بخش تولید ، صنعت ، خدمات و کشاورزی است .

با این حال به استناد ماده 114 قانون آیین دادرسی کیفری جلوگیری از فعالیتهای کشاورزی ، تولیدی و خدماتی در اجرای تأمین خواسته ممنوع است مگر در مواردی که حسب قرائن معقول و ادله مثبته ادامه این فعالیتها متضمن ارتکاب اعمال مجرمانه ای باشد که مضر به سلامت ، مخل امنیت جامعه و یا نظم عمومی باشد که در این صورت بازپرس مکلف است با اطلاع دادستان حسب مورد از آن بخش از فعالیتها جلوگیری نماید و این تصمیم ظرف پنج روز قابل اعتراض در دادگاه کیفری مربوطه است .

نظارت اطلاعی دادستان

در 2 مورد دادستان نظارت اطلاعی در خصوص تأمین خواسته خواهد داشت که یک مورد مربوط به جلوگیری از فعالیتهای کشاورزی ، تولیدی و خدماتی است و دیگری مربوط به زمانی است که بازپرس بخواهد قرار تأمین خواسته را قبل از ابلاغ به موقع اجرا بگذارد .

رفع ابهام و اجمال از قرار تأمین خواسته بر عهده چه مرجعی است ؟

رفع ابهام و اجمال از قرار تأمین خواسته بر عهده همان مقامی است که قرار تأمین خواسته را صادر نموده است . اما رفع مشکلات و اشکالات ناشی از اجرای آن بر عهده دادستان یا قاضی اجرای احکام صورت خواهد گرفت .