دعوی تقابل چیست ؟ 7 نکته اساسی !

دعوی تقابل چیست و چه مفهومی دارد ؟ یکی از دعاوی قابل طرح در مراجع حقوقی، دعوی تقابل است که به صورت دعوی متقابل نیز شناخته می شود. این دعوی به معنای خواسته مستقلی است که به صورت یک دعوی مجزا و در ارتباط با دعوی اصلی مطرح می شود. شرط اصلی آن هم اتحاد منشا می باشد. بدین صورت که باید علت اصلی هر دو دعوی به یک موضوع واحد بازگردد. و یا با یکدیگر در ارتباط کامل باشند به نحوی که صدور حکم در یک دعوی موثر در صدور حکم در دعوی دوم باشد .

دعوی متقابل

دعوی متقابل را زمانی می توانید مطرح کنید که خواسته شما قابلیت طرح دادخواست به صورت جداگانه را داشته باشد. بنابراین برخی از درخواست ها که قابلیت دعوی جداگانه را ندارند. نمی توانند به صورت مستقل و در قالب دعوی تقابل ارائه شوند. از جمله این موارد می تواند به درخواست صلح یا تهاتر اشاره نمود. که هرچند ممکن است از طرف خوانده درخواست گردد با این حال امکان طرح دادخواست جداگانه را ندارند.

بهتر است برای آشنایی بیشتر با دعوی تقابل آن را در قالب یک مثال توضیح دهیم. یک مثال بارز در خصوص امکان طرح دعوای تقابل، دادخواست تخلیه از جانب موجر و دادخواست مطالبه هزینه های ضروری به اذن موجر از جانب مستاجر است. تصور کنید مالک یک ملک به علت اتمام مدت اجاره و عدم تخلیه ملک از جانب مستاجر، دادخواست تخلیه ملک را به مرجع قضایی صالح تقدیم می کند.

در اینجا مستاجر می داند که شرایط موجود به صدور حکم تخلیه منجر می شود. اما می تواند برای جلوگیری از حقوق معطل مانده خود، دادخواست جداگانه ای را همزمان با رسیدگی به دادخواست تخلیه، تحویل دادگاه داده و درخواست مطالبه هزینه هایی را داشته باشد، که به اذن مالک در ملک مربوطه انجام داده و بهای آن را دریافت نکرده است، در اینجا اجرای دستور تخلیه منوط است به پرداخت هزینه های اشاره شده توسط مستاجر (در صورت اثبات).

شرایط مطرح نمودن دعوای متقابل

اصلی ترین شرط ممکن برای طرح دادخواست متقابل را در ابتدای مقاله بیان کرده ایم. و گفتیم که دعوی متقابل باید با دعوی اصلی دارای منشا واحد باشد. تا بتوان آن را به صورت متقابل طرح نمود. بنابراین در مجموع می توان شرایط مطرح نمودن دعوی تقابل را شامل موارد ذیل دانست:

• وحدت منشا یا ارتباط کامل دعوی اصلی و دعوی تقابل
• امکان طرح دعوی متقابل به صورت یک دادخواست جداگانه
• مطرح نمودن دعوی متقابل تا پیش از اتمام مدت اولین جلسه دادرسی

شاید بگویید زمانیکه می توان یک دعوی متقابل را به صورت جداگانه مطرح کرد چرا باید در گیر و دار شرایط دعوی متقابل گرفتار شویم؟ پاسخ این سوال کاملا واضح است. اجرای احکام هر دو دعوی به یکدیگر وابسته است و از طرف دیگر نیازی نیست تا در نوبت دهی برای رسیدگی حقوقی به این مسئله زمان زیادی را از دست بدهید .

نکاتی در خصوص دعوی تقابل

1. دعوای تقابل در مرحله بدوی رخ می دهد. بدین صورت که خواهان دعوایی را علیه فردی دیگر که خوانده نامیده می شود. مطرح می نماید و سپس خوانده با دلایلی که ارائه می دهد. در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا می نماید .
2. به نظر می رسد اگر مدارک لازم برای طرح دعوی تقابل در دادگاه بدوی وجود نداشته باشد. و در مرحله تجدیدنظر پیدا شوند باید به صورت مستقل و در قالب یک دعوی دیگر مطرح شوند .
3. طرفین در دعوی تقابل همان طرفین در دعوی اصلی هستند. اما جای آن ها با یکدیگر عوض می شود. بنابراین خوانده در دعوی اصلی، جای خواهان در دعوی تقابل را می گیرد و بالعکس .
4. دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوی اصلی را دارد صلاحیت رسیدگی به دعوای تقابل را هم خواهد داشت. مگر اینکه کلاً صلاحیت رسیدگی به این امر را طبق قواعد آیین دادرسی مدنی نداشته باشد.
5. منظور از منشأ یا سبب دعوا رابطه حقوقی مشخصی است. که بر عمل یا واقعه‌ای حقوقی یا قانون خاصی مبتنی بوده و براساس آن خواهان خود را مستحق مطالبه یک درخواست می‌داند .
6. دعوای خوانده ممکن است با دعوای اصلی دارای منشأ واحد نباشد. اما با آن ارتباط کامل داشته باشد. در این شرایط نیز می توان درخواست دعوای متقابل داد.
7. همانطور که امکان ورود ثالث در دعوی اصلی وجود دارد. این امکان در دعوی تقابل نیز وجود خواهد داشت مشروط بر اینکه شرایط ورود ثالث به صورت کاملاً قانونی رعایت شده باشد .