مشاوره حقوقی جرایم اطفال و نوجوانان

مشاوره حقوقی جرایم اطفال و نوجوانان : طفل در لغت عبارت از هر پسر و دختری است که به نضج و رشد نرسیده باشد. دوران کودکی از بدو تولد شروع و تا بلوغ ادامه دارد. به عبارت دیگر کودک یا طفل در لغت به بچه انسان پیش از بلوغ گفته می شود ، در اصطلاح حقوقی طفل یا صغیر به کسی گفته می شود که از نظر سن به نمو جسمی و روحی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد . از دیدگاه فقهی صغیر «کسی است که به سن بلوغ نرسیده باشد» و از لحاظ مسئولیت کیفری در تعیین مفهوم طفل ماده 147 قانون مجازات اسلامی مصوب1392 با اقتباس از ماده 1210 قانون مدنی بیان می دارد : « سن بلوغ، در دختران و پسران، به ترتیب نه و پانزده سال تمام قمری است» .

با توجه به تاثیر مجازات اطفال و نوجوانان در آینده ایشان ، حضور وکیل اطفال ضروری می باشد .

اهمیت تعیین سن برای مسئولیت کیفری

در حال حاضر در کشورهای مختلف جهان حد سنی کودک از 7 تا 17 سال است ، اهمیت تعیین آستانه ی سن در تعیین «مسؤولیت کیفری» است و این که اصل بر «عدم مسؤولیت کیفری صغار» است و اگر کودکی مرتکب بزه گردد تحت اقدامات حمایتی، تربیتی، اصلاحی و درمانی قرار می گیرد و در صورت ارتکاب بزه خطرناک اگر مرجع قضایی تصمیم به مجازات وی بگیرد با توجه به سن او بر اساس مسؤولیت کیفری تخفیف یافته، مجازات را تعیین خواهد کرد .

تمایز صغیر ممیز و غیر ممیز در میزان مسئولیت

از نظر جزایی اگر چه نابالغ فاقد مسؤولیت کیفری است ولی در برخی موارد ممیز یا غیرممیز بودن او در وضعیت حقوقی تأثیر دارد. به عنوان مثال طبق ماده 375 قانون مجازات اسلامی اکراه در قتل مجوز قتل نیست و مرتکب، قصاص می شود ولی مطابق تبصره یک این ماده اگر اکراه شونده طفل غیر ممیز باشد، اکراه رافع مسؤولیت کیفری از مرتکب است ، اما در تبصره دو ماده مذکور آمده است که اگر اکراه شونده (مرتکب قتل ) طفل ممیز باشد، عاقله ی او محکوم به پرداخت دیه مجنی علیه می گردد .

ملاک ممیز یا غیر ممیز بودن صغیر

این که ممیز و غیر ممیز کیست و اماره سنی برای تشخیص حد تمیز چه می باشد، قانون ساکت است . به همین خاطر تشخیص تمیز یا عدم آن بر عهده قاضی دادگاه است که با توجه به وضعیت شخص متهم و اوضاع و احوال عدیده در این مورد اظهار نظر می نماید ، البته حقوقدانان معتقدند که طفل تا ۷ سالگی صغیر غیر ممیز است و فرقی بین پسر یا دختر بودن وی وجود ندارد ، دختران ۷ تا ۹ سال و پسران ۷ تا ۱۵ صغیر ممیز شناخته می شوند ، البته واضح است چنانچه تشخیص قاضی رسیدگی کننده بر اساس شرایط و تحقیقات انجام شده ، خلاف این نظر باشد .

تاثیری که اعمال مجازات در آینده اشخاص دارد موجب شده تا قانونگذار ایران در وضع قواعد مربوط به جرائم اطفال و نوجوانان حساسیت بیشتری داشته باشد و قواعد و نظامات خاصی وضع نماید ، به عنوان مثال می توان به طرح مستقیم دعوا در دادگاه اطفال و نوجوانان فارغ از نوع جرم ارتکابی ( عدم دخالت دادسرا در این دسته از جرائم ) ، الزامی بودن حضور وکیل در غالب جرائم تعزیری ‌و …. اشاره نمود .

امید شاه مرادی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی