تعریف ثبوت

ثبوت چیست ؟ در لغت ثبوت به معنای ایستادن برجای ماندن پایداری استوار شدن و مدوامت آمده است . در تعریف اصطلاحی نیز گفته شده است :

حق دارای دو مرحله است : مرحله ثبوت و آن وجود واقعی حق است و مرحله اثبات و آن نمایاندن وجود آن در مرحله دادرسی میباشد . در این تغریف ثبوت محدود به “وجود واقعی حق ” شده است در حالی که ثبوت هر نهاد حقوقی اعم از حکم یا موضوع و اعم از حق و غیر آن را در برمی گیرد . همچنین در این تعریف اثبات تنها منحصر به مرحله دادرسی شده است در حالی که اثبات تلاش برای علم یافتن نسبت به واقع است و دلیلی ندارد که محدود به مرحله دادرسی شود . همچنین تعریف یاد شده تنها “وجود” را موضوع اثبات می داند در حالی که لزوماً وجود یک نهاد حقوقی نیست که اثبات می شود بلکه گاهی لازم است عدم وجود شی اثبات شود .

تعریف کلی ثبوت

در تعریف دیگری ثبوت وجود هر چیز در واقع و نفس الامر و صرف نظر از علم و جهل انسان و اثبات مرحله علم به آن چیز دانسته شده است . در این تعریف اثبات به مرحله علم منحصر شده است ؛ در حالی که ممکن است حاصل اثبات ظن یا شک نیز باشد بنابراین تلاش برای علم یافتن تعریف مناسب تری برای اثبات است حال حاصل این تلاش ممکن است علم یا ظن باشد و یا جهل و شک . در تعریف دیگری آمده است : منظور از مقام ثبوت واقع و نفس الامر و عینیت خارجی است در حالی که مقام اثبات مرحله اقامه بینه و به ثبوت رساندن ادعا است ، این تعریف نیز دقیق نیست چه علاوه بر اینکه عبارت به ثبوت رساندن اصطلاح درستی به نظر نمی رسد عبارت عینیت خارجی نیز ظهور در امور مادی دارد در حالی که ثبوت هم عالم اعتبار و هم عالم واقع را در برمی گیرد .

ثبوت چیست ؟

در تعریف دیگری گفته شده است : در مرحله ثبوت چنین فرض می شود که ارکان تحقق نهادی فراهم آمده است و در وقوع رویداد موضوع کاوش تردید نیست… در مرحله اثبات هدف اندیشه راه یافتن به واقع و شناخت حق از راه توسل به رویدادی است که آثار حقوقی مطلوب را دارد خواه موضوع رویداد موضوع تردید حکم باشد یا واقعه ای مادی . به نظر می رسد ثبوت عالم واقع است اما واقع در اینجا به معنای جهان طبیعت نیست ، بلکه امور اعتباری و بلکه انتزاعی را نیز در برمی گیرد . از دیگر سو ثبوت ممکن است حکم باشد یا موضوع ؛ پس قانونی که مقنن انشاء می نماید یا موضوعی ( عمل یا واقعه حقوقی ) که در جهان خارج واقع می شود از نظر مصادیق ثبوت خواهند بود. اثبات اما تلاش برای علم یافتن به ثبوت است صرف نظر از آن که حاصل این تلاش دستیابی به واقع باشد یا خیر؟

امید شاه مرادی – مشاور حقوقی وکیل پایه یک دادگستری