توهین در فضای مجازی + مجازات و پیگیری پرونده

شکایت توهین در فضای مجازی و مجازات های قانونی : امروزه فضای مجازی به محل مناسبی برای وقوع برخی از جرائم تبدیل شده است؛ توهین در فضای مجازی یکی از عناوین مجرمانه ایست که با گسترش استفاده از وسایل الکترونیکی بخصوص گوشی های هوشمند افزایش یافته است.

به همین علت مورد توجه دستگاه قضایی کشور واقع شده و مجازات خاصی هم برای آن تعیین شده است. توهین در فضای مجازی با توهین در دنیای واقعی دارای یک ماهیت مشترک است.

بنابراین هر دوی آن ها را می توان در همان قالب جرم “توهین” و در موارد حادتر در قالب “افترا” یا همان تهمت زدن تشریح نمود. این مقوله را در ادامه به صورت تفصیلی تر توسط وکیل کیفری بررسی خواهیم کرد .

توهین در قانون مجازات اسلامی

جرم توهین در متون فقهی و قوانین مدون اسلامی مورد توجه واقع شده است. قانون مجازات اسلامی دراین باره می گوید:

توهین به افراد اعم از زن و مرد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد. محکوم علیه را به مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد کرد.

در این ماده تا حدی به تعریف توهین هم اشاره شده است اما تعریف دقیق آن بدین صورت است که توهین به معنای نسبت دادن هر چیز وهن آور است. که باعث خوار شدن و حقیر شدن یک فرد در مقابل دیگران باشد. اما شاید برای شما هم سوال باشد که منظور از “قذف” چیست؟ قذف به معنای نسبت دادن زنا یا لواط است به دیگری بدون اینکه فرد بتواند ادعای خود را ثابت کند. در واقع قذف یک درجه بالاتر و شدیدتر از توهین است به همین علت مجازات سخت تری هم در پیش دارد.

توهین در قانون جرائم رایانه ای

جرم توهین به صورت شفاف در قانون جرائم رایانه ای مورد بحث و بررسی واقع نشده است. اما ماده 16 همین قانون، مسئله ای را بیان می کند که به توهین نیز مرتبط است. ماده 16 قانون جرائم رایانه می گوید:

هر کس به وسیله سامانه‌ های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر فرد دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید. و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند. به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت شخص شود. طبق قانون به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر 2 مجازات فوق محکوم خواهد شد.

البته این ماده به صورت دقیق جرم توهین را بیان نمی کند. اما با توجه به اینکه توهین کردن هم نوعی هتک حرمت است. و در این ماده نیز از هتک حرمت یاد شده است. بنابراین می توان برخی از جرائم مرتبط را به آن مربوط دانست. با این حال این نظر قاضی دادگاه است که در زمان صدور حکم به کدام از یک مواد قانونی استناد می کند .

توهین ساده و توهین مشدد

در دنیای واقعی دو نوع توهین وجود دارد که در قانون مجازات اسلامی به عنوان توهین ساده و توهین مشدد شناخته می شوند. توهین در فضای مجازی نیز ممکن است به صورت توهین ساده یا توهین مشدد باشد. مصادیق توهین ساده و مشدد در عرف جوامع با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین سنگ بنای این مسئله که یک توهین از نوع ساده است. یا مشدد با توجه به عرف حاکم بر جامعه سنجیده می شود.

مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی مربوط به زمانی است که فرد مرتکب توهین ساده شده است. در ماده بعدی مجازات توهین مشدد بدین صورت بیان می شود که حبس از 3 تا 6 ماه یا تا 74 ضربه شلاق یا 50 هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی را به دنبال دارد.

مجازات توهین در فضای مجازی

قطعاً بعد از مطالعه این مقاله با این سوال مبهم مواجه شده اید که در صورت وجود مواد قانونی متفاوت، چه قانونی بر مجازات توهین در فضای مجازی حاکم است. پاسخ این سوال را باید با توجه به اصول فقهی موجود در این زمینه بدهیم. طبق اصول فقهی که قانون خاص، مؤخر را ناسخ عام مقدم می کند بنابراین در خصوص مجازات این جرم، به ماده 16 قانون جرایم رایانه‌ای رجوع می‌کنیم.

دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم توهین در فضای مجازی

از زمانی که وسایل الکترونیکی و رایانه ای به کمک مجرمان آمدند سوالات زیادی در خصوص دادگاه صالح برای رسیدگی به جرائم سایبری مطرح گردید. به عنوان مثال در جرم توهین در فضای مجازی کدام دادگاه صالح به رسیدگی است؟

طبق قانون با توجه به اینکه در بسیاری از موارد شخص مجرم به صورت دقیق مشخص نیست. و حصول نتیجه که همان توهین کردن است در محل سکونت یا محل اقامت بزه دیده رخ داده است؛بنابراین بزه دیده با توجه به محلی که این جرم به وقوع پیوسته است. می تواند برای شکایت و تشکیل پرونده به دادسرای اختصاصی یا در صورت عدم دسترسی به دادسرای اختصاصی به دادسرای عمومی مراجعه نماید.

امید شاه مرادی – مشاور حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری