تفاوت عقد بیع و معاوضه

تفاوت عقد بیع و معاوضه : بیع و معاوضه از مهمترین معاملاتی هستند که در دنیای امروز صورت می گیرند. هر چند بسیاری از افراد تصور می کنند که هیچ تفاوتی میان بیع و معاوضه وجود ندارد. با این حال از دیدگاه علم حقوق این گونه نیست و بیع متفاوت با معاوضه می باشد. به همین علت تصمیم گرفته ایم تا در این مقاله به بررسی تفاوت هرکدام از آن ها با دیگری بپردازیم.

بیع به چه معناست؟

بیع به معنای خرید و فروش است که ماده 338 قانون مدنی نیز به تعریف آن پرداخته است . در واقع معنای واقعی بیع همان معاملاتی است که همه ما هر روزه تجربه می کنیم.

مدارک اثبات بیع

مبلغی را پرداخت کرده و یک جنس یا کالایی را خریداری می کنیم . این همان بیع است و دارای چهار رکن می باشد. بایع یا همان فروشنده ، مبیع یا همان موضوع معامله، ثمن یا همان مبلغی که در ازای خرید مبیع پرداخت می شود و مشتری که در نهایت به عنوان خریدار معرفی می شود. یا معامله را می پذیرد یا آن را رد کرده و از وقوع عقد بیع جلوگیری می کند .

معاوضه چیست؟

معاوضه شباهت زیادی به بیع دارد با این تفاوت که در آن دو کالا به جای مبیع و ثمن رد و بدل می شوند و عوض و معوض نام دارند. هر دو طرف معامله نیز به عنوان تعویض کننده شناخته می شوند اما یکی از آن ها به عنوان تعویض کننده اول معرفی می شود که صاحب معوض است. و دیگری در قالب تعویض کننده دوم شناخته می شود که صاحب عوض می باشد. در اینجا هر دو عوض و معوض دارای ماهیتی شبیه به مبیع هستند و در موردی که کالایی با پول مبادله می شود ، قاعده عرفی آن را بیع می داند نه معاوضه .
در واقع می توان گفت قصد مشترک طرفین عقد معیار تمییز معاوضه از بیع است .

تفاوت بیع و معاوضه در چه موارد و صفاتی می باشد؟

تفاوت های عقد بیع و معاوضه را در می توان در موارد ذیل خلاصه نمود:

• عقد بیع با استفاده از خیار مجلس، خیار تاخیر در پرداخت ثمن و خیار حیوان قابل فسخ است اما معاوضه این گونه نیست و بدون رضایت طرف دیگر قابل فسخ نمی باشد.
• یکی دیگر از اختلافات عقد بیع و معاوضه مربوط به حق شفعه است. حق شفعه از طریق عقد بیع ایجاد می شود و در معاوضه ایجاد نمی گردد.
• می توان اختلاف در عوض معامله را به عنوان مهمترین اختلاف و تفاوت عقد بیع و معاوضه دانست. چرا که عوض معامله در عقد بیع عمدتاً همان ثمن یا وجه نقد است اما در معاوضه این گونه نیست و عوض معامله یک کالای دیگر می باشد.

نکاتی در خصوص خیارات وارد در بیع و حق شفعه

شاید در میان مطالب فوق با این سوالات مواجه شده باشید که منظور از خیار مجلس، خیار حیوان، خیار تاخیر ثمن و حق شفعه چیست؟ این عبارات را در بحث نهایی مقاله تشریح خواهیم کرد.

خیار مجلس

شما زمانی که در حال یک معامله هستید تا زمانی که از جمع مورد نظر و محل انعقاد معامله خارج نشده اید می توانید معامله را فسخ کنید.

خیار حیوان

اگر یک حیوان خریداری کرده اید می توانید تا سه روز بعد از معامله، حیوان را برگردانده و ثمن معامله دریافت کنید.

خیار تأخیر ثمن

اگر بهای مبیع یا کالای خریداری شده را به موقع پرداخت نکنید فروشنده حق دارد معامله را یک طرفه فسخ نموده و مبیع را از شما پس بگیرد .

حق شفعه

این حق در خصوص اموال غیرمنقول که دارای دو مالک به صورت شریکی است ایجاد می گردد. و بدین صورت است که اگر یکی از شرکا تصمیم به فروش سهم خود گرفت شریک دیگر برای خرید سهم آن شریک نسبت به سایر مردم ارجحیت دارد مگر اینکه قیمت متناسب با ارزش ملک را پرداخت نکند . ماده 808 قانون مدنی حق شفعه را تعریف نموده است .

امید شاه مرادی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی