وظایف بازپرس + 5 وظیقه اصلی

وظایف بازپرس در آیین دادرسی کیفری : زمانیکه علیه فردی شکایت کیفری تنظیم کنید با یکی از مقاماتی که برخورد خواهید کرد بازپرس پرونده است. بسیاری از مردم اطلاع دقیق و جامعی از وظایف بازپرس ندارند. به همین علت لازم است تا در این مقاله به ذکر وظایف بازپرس بپردازیم.

• از مهمترین سوالاتی که در این زمینه مطرح می شود این است که بازپرس کیست و در سلسله مراتب قضایی دادسرا در چه مرتبه ای قرار دارد؟
• سوال دیگری که مطرح می شود این است که آیا بازپرس حکم صادر می کند یا خیر؟

پاسخ همه این سوالات را در ادامه پیدا خواهید کرد. با وکیل شاه مرادی همراه باشید..

بازپرس کیست؟

دادسرا اولین مرحله از مراحل رسیدگی کیفری است. البته برخی از افراد تصور می کنند. کلانتری ها اولین مرحله را تشکیل می دهند. اما اگر بخواهیم رسیدگی کیفری و حقوقی را ملاک بحث قرار دهیم قطعاً دادسرا اولین مرحله رسیدگی به پرونده خواهد بود.

در دادسرا با چهار شخص مواجه هستیم که طبق سلسه مراتب قضایی، شامل دادستان، معاون دادستان، بازپرس و دادیار هستند. بنابراین بازپرس در مرتبه سوم قرار می گیرد با این حال بخش قابل توجهی از وظایف مقرر در دادسرا بر عهده اوست به نحوی که بدون حضور او امکان ارسال پرونده به دادگاه نیز منتفی می شود.

آیا بازپرس می تواند حکم صادر کند؟

قبل از اینکه به شرح وظایف بازپرس بپردازیم بهتر است تا به یکی از عمومی ترین سوالات مردم در خصوص امکان یا عدم امکان صدور حکم توسط بازپرس جواب دهیم. درست است که پرونده پیش از هر مقام قضایی دیگر در اختیار بازپرس قرار می گیرد. و حتی در مرحله مقدماتی به عنوان قاضی پرونده هم شناخته می شود.

اما در واقع وظیفه قضاوت و صدور حکم در خصوص هیچ پرونده ای را ندارد. او پرونده را تکمیل می کند و چنانچه نظر مجرمیت مشتکی عنه داشته باشد. قرار مجرمیت صادر نموده و جهت صدور حکم و به عبارتی تعیین مجازات پرونده به دادگاه ارسال می گردد . ذکر وظایف بازپرس که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم موقعیت این مقام قضایی را در دادسرا روشن می کند.

وظایف بازپرس در آیین دادرسی کیفری

وظایف بازپرس از زمانی که شکایت نامه توسط شاکی تنظیم می شود. تا زمانی که پرونده مورد نظر تشکیل شده و در ارتباط با ضابطین نیروی انتظامی تکمیل می گردد متفاوت است.

انجام تحقیقات مقدماتی، رسیدگی به چگونگی وقوع یک جرم، پیدا کردن متهم و بازجویی از او و صدور انواع قرار نهایی دادسرا از مهمترین وظایف بازپرس در دادسرا است. هر کدام از این موارد را به صورت جداگانه در ادامه تشریح می کنیم.

1- انجام تحقیقات مقدماتی

این گزینه اولین وظیفه بازپرس برای تکمیل پرونده در دادسراست. انجام تحقیقات مقدماتی در خصوص تمام جرایمی که به بازپرس گزارش می شود صورت می گیرد. اگر گزارش جرم به دادستان صورت گیرد باز هم بازپرس وظیفه دارد تا انجام تحقیقات مقدماتی را بر عهده بگیرد. در هر دو حالت فوق، بازپرس در صورتی می تواند تحقیقات مقدماتی را آغاز کند. که از طرف دادستان، اجازه این کار را داشته باشد. بنابراین بازپرس موظف است تا برای رسیدگی به یک پرونده در ابتدا اجازه بالاترین مقام قضایی دادسرا را اخذ نماید.

2- جمع آوری مدارک لازم برای کشف جرم

بازپرس به طور مستقیم، در روند کشف جرم دخالت می کند تا بتواند دلایل و شواهد لازم وقوع جرم را پیدا کند. هرچند بازپرس، نمی تواند وظایف خود را به شخص دیگری واگذار کند. اما می تواند انجام برخی امور همانند تحقیقات محلی، تهیه گزارش از کلانتری و ثبت گزارش های واصله از شهود را به یک شخص دیگر محول نماید. جمع آوری ادله لازم برای اثبات جرم باید همزمان با جلوگیری از محو آثار جرم و از بین رفتن دلایل اثبات جرم باشد.

3- جلوگیری از امحاء یا از بین رفتن دلایل اثبات جرم

به این گزینه در مبحث قبل هم اشاره گردید. بازپرس، به محض اینکه از وقوع یک جرم مطلع شد. باید علاوه بر اینکه تلاش خود را برای جمع آوری ادله به کار می برد. اقدامات لازم برای جلوگیری از امحاء دلایل و مدارک و مستندات جرم را هم انجام دهد. به عنوان مثال می تواند با صدور قرار ممنوع الخروجی مانع خارج شدن متهم یا متهمین از کشور شود.

4- صدور قرار

درست است که بازپرس قادر به صدور حکم نیست. اما می تواند از قرارهای تعیین شده در آیین دادرسی کیفری برای جلوگیری از امحاء آثار جرم یا کشف دلایل و شواهد جدید استفاده نماید. بنابراین او می تواند اقدام به صدور قرارهایی نظیر قرار اناطه، قرار منع تعقیب، قرار موقوفی تعقیب، قرار مجرمیت و سایر موراد مندرج در قانون نماید.

5- منع توقف تحقیقات

صدور قرار منع توقف تحقیقات به همین راحتی امکان پذیر نیست. در واقع بازپرس نمی تواند با بهانه عدم دستگیری متهم یا ناتوانی از کشف شواهد جرم از ادامه رسیدگی به پرونده صرف نظر کند. برای منع توقف تحقیقات دو شرط قانونی وجود دارد. اول اینکه جرم مورد نظر باید یکی از جرایم با درجه مجازات 4 ، 5 ، 6 ، 7 و 8 باشد. و دیگر اینکه دو سال کامل، از زمان وقوع جرم گذشته باشد. اما همچنان مرتکب مشخص نشده باشد. و امیدی به مشخص شدن او وجود نداشته باشد. همچنین منع توقف تحقیقات با موافقت دادستان صورت می گیرد. و بازپرس نمی تواند شخصاً نسبت به این قضیه تعیین تکلیف کند.