شرایط صدور حکم غیابی + 9 نکته کلیدی

شرایط و نحوه صدور حکم غیابی : یکی از احکامی که توسط دادگاه ها صادر می شود حکم غیابی نام دارد. شرایط صدور حکم غیابی یکی از مواردیست که در قانون مورد توجه قرار گرفته و لازم است تا عموم جامعه و بخصوص کسانی که یک پرونده را در دست بررسی دارند از آن آگاه شوند. حکم غیابی در اصطلاح حقوقی با آنچه که در تصورات عامه اجتماع نهفته است متفاوت می باشد. به همین علت است که می گوییم همه افراد جامعه باید از تفاوت این حکم با حکم حضوری و همچنین تفاوت آن با معنا و مفهومی که در تصورات آن ها وجود دارد آگاهی پیدا کنند. در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

حکم غیابی به چه معناست؟

اگر از افراد عادی جامعه که در رشته حقوق تحصیل نکرده اند این سوال را بپرسید احتمالا با جواب ذیل مواجه شوید:

• حکم غیابی به حکمی گفته می شود که در غیاب خوانده صادر شده است.

اما حقیقت ماجرا این نیست و در بسیاری از مواقع هرچند حکم در غیاب خوانده صادر شده است. اما به عنوان یک حکم حضوری شناخته می شود و آثار احکام غیابی بر آن مترتب نمی باشد. از دیدگاه حقوق حکم غیابی به حکمی گفته می شود که در زمان عدم حضور خوانده و نماینده قانونی او صورت می گیرد. و علاوه بر آن ابلاغ واقعی نیز صورت نگرفته و خوانده از مفاد حکم اطلاع پیدا نکرده است و هیچ لایحه ای توسط او یا نماینده اش برای دفاع در برابر مقام قضایی ارائه نشده است.

بهتر است این گونه بگوییم که یک حکم زمانی غیابی است که صرفاً با توجه به اظهارات خواهان صادر شده و اظهارات خوانده در خصوص آن بکار نرفته است. در این خصوص باید به این مسئله دقت نمایید که اگر زمان رسیدگی به دعوی به خوانده ابلاغ گردد و او شخصاً و عامداً از حضور در دادگاه خودداری کند دیگر رای صادره در زمره آراء غیابی نیست و به عنوان یک رای حضوری شناخته می شود. بنابراین خوانده حق واخواهی را از دست خواهد داد.

واخواهی به چه معناست؟

همانطور که در مبحث اخیر بیان کردیم رای صادره که به عنوان رای غیابی شناخته می شود فقط بر پایه اظهارات خواهان است و خوانده هیچ نقشی در صدور رای و نحوه صدور آن نداشته است. به همین علت قانون گذار زمان خاصی را تعیین نموده است تا اگر خوانده از صدور حکم غیابی مطلع گردید بتواند برای دفاع از خود در برابر مراجع حقوقی و قضایی اقدام نماید. این عمل را واخواهی می نامند . در واقع اعتراض به رای غیابی واخواهی نامیده می شود .

عمل واخواهی با تجدیدنظر خواهی در آراء حضوری متفاوت است چرا که تجدیدنظرخواه باید به یکی از ادله موجود جهت تجدیدنظر خواهی استناد نماید. و اگر درخواست او بدون پایه و اساس باشد به آن رسیدگی نمی شود. حال آنکه خوانده می تواند برای واخواهی صرفاً به عدم اطلاع از وجود رسیدگی حقوقی و صدور رای غیابی استناد کند تا درخواست او مورد رسیدگی واقع شود مشروط بر اینکه خلاف آن ثابت نگردد.

نکاتی که باید درخصوص صدور حکم غیابی بدانید

1. برای صدور حکم غیابی باید شروط مورد نظر (عدم حضور خوانده یا نماینده او، عدم ارسال لایحه و عدم ابلاغ واقعی) وجود داشته باشند. و عدم وجود یکی از این شروط باعث می شود تا حکم صادره به صورت حضوری باشد.
2. مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که در ایران اقامت دارند 20 روز از زمان ابلاغ واقعی حکم یا اطلاع از حکم صادره است. این زمان برای افرادی که در خارج از کشور سکونت دارند به مدت دو ماه است.
3. واخواهی هم در احکام حقوقی و هم در احکام کیفری وجود دارد.
4. حدود اسلامی تنها مواردی هستند که در خصوص آن ها حکم غیابی یا واخواهی پذیرفته نمی شود.
5. برای پذیرش واخواهی خارج از موعد باید یک عذر موجه وجود داشته باشد. کسی که درخواست واخواهی می کند باید این عذر را به اثبات برساند.
6. درخواست واخواهی در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می شود و برای رسیدگی مجدد به پرونده به دادگاه صادر کننده حکم غیابی ارسال می گردد.
7. درخواست واخواهی برای رسیدگی مجدد به پرونده است.
8. تصمیم گیری در برخی موضوعات همانند اعسار همواره حضوری هستند. به عبارت دیگر حکم اعسار غیابی وجود ندارد و همواره حضوری است .
9. بهره گیری از مهارت و تخصص وکیل اعاده دادرسی یا وکیل واخواهی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سعی کنید هرگز بدون مشورت با یک وکیل حرفه ای در امور حقوقی و بخصوص امور کیفری برای واخواهی اقدام نکنید.